Dla siebie i przyszłych pokoleń

Już od dwudziestu lat dzień 5 czerwca w Polsce jest obchodzony jako Światowy Dzień Ochrony Środowiska. Zwykle święto to poświęcone jest popularyzacji idei mówiącej, że człowiek jest tylko jednym z elementów biosfery, stąd też powinien się w pełni integrować z pozostałymi mieszkańcami naszej planety.

Światowy Dzień Ochrony Środowiska został ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ na Konferencji Sztokholmskiej w 1972 r. i obchodzony jest w ponad 100 krajach świata. Głównym jego celem było uzmysłowienie społeczeństwom konieczności pogodzenia rozwoju cywilizacji z przestrzeganiem praw środowiska przyrodniczego. Przełom lat 60. i 70. ub. stulecia związany był z dynamicznym rozwojem przemysłu, a tym samym z postępującym procesem degradacji środowiska.

Wówczas szczególną uwagę zwrócono na to, że zanieczyszczenia mają charakter transgraniczny i są problemem, który należy rozwiązać na drodze współpracy międzynarodowej. 26 maja 1969 r. Sekretarz Generalny ONZ U`Thant ogłosił raport, w którym podkreślił, że człowiek nie posiada świadomości, jak bardzo jego celowe i przypadkowe działania mają wpływ na pogarszanie się stanu przyrody. Jednocześnie nie zdaje sobie sprawy z tego, że w ten sposób zagraża również sobie, jako integralnej części przyrody.

Obchody tego Dnia w kolejnych latach miały charakter wskazujący w skali świata na procesy decydujące o zmianach na naszej planecie, jednak w poszczególnych regionach zwracały uwagę na specyfikę problemów danego kraju (…)

O aktualnym zaangażowaniu jednostek organizacyjnych Lasów Państwowych w edukację ekologiczną świadczą bieżące dane, przedstawione w ramach II Zimowej Szkoły leśnej w marcu br. przez prof. dr. hab. Andrzeja Grzywacza

“Trybuna Leśnika” nr 6/2010 r.

PDF

Festiwal Filmów Ekologicznych EKOFILM`2010 w Nowogardzie

W dniach 17-21 maja br. w Nowogardzie odbył się XI Ogólnopolski i VII Międzynarodowy Festiwal Filmów Ekologicznych im. Macieja Łukowskiego „EKOFILM”.
EKOFILM, to przede wszystkim projekcje filmów poświęconych problemom ekologii, ochrony środowiska, zagrożeniom i koegzystencji człowieka ze światem przyrody. To także: Sejmik Ekologiczny, różnorodne turnieje wiedzy, konkursy plastyczne, wystawy, warsztaty ekologiczne, spotkania pozarządowych grup ekologicznych, występy zespołów artystycznych, koncerty czy performance.
W ramach Festiwalu przeprowadzonych zostało wiele konkursów: Międzynarodowy konkurs filmowy, Ogólnopolski konkurs na plakat festiwalowy oraz Międzynarodowy konkurs fotograficzny pod hasłem: „Natura tworzy, człowiek niszczy”.
W tym roku o palmę zwycięstwa rywalizowały 34 filmy, o zróżnicowanej formie przekazu i długości metrażu.
Jury w składzie:
Jacek Bławut (przewodniczący) – operator, reżyser i wykładowca w szkołach filmowych w Berlinie, Hanowerze i Warszawie,
oraz członkowie:
Andrzej Grzana – Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie,
Tomasz Kamiński – Nadleśnictwo Nowogard,
Małgorzata Falencka-Jabłońska – Instytut Badawczy Leśnictwa,
Artur Sawicki – Instytut Badawczy Leśnictwa,
Gennadiy Kofman – producent filmowy, dyrektor International Film Festiwal w Kijowie

jednogłośnie przyznało Grand Prix filmowi „Księga”. W filmie tym w niekonwencjonalny sposób przedstawiono fascynujące epizody z życia zimorodków, bielików i lisiej rodziny na tle czterech pór roku. Członkowie Jury wyrazili swój podziw i uznanie dla autora tego filmu Marka Piotrowicza, który mimo że nie jest z zawodu przyrodnikiem wyjątkowo wnikliwie podglądał przyrodę okiem kamery przez cztery lata.

Drugą nagrodę przyznano filmowi „Nauczanie początkoweMarcina Bortkiewicza za popularyzację wiedzy i kształcenie właściwych postaw wobec przyrody. Trzecią nagrodę otrzymał film „Z kozicą na świstaki” (reż. Doroty Adamkiewicz i Joanny Łęskiej), który opowiada o zwyczajach świstaków i kozic żyjących w Tatrzańskim Parku Narodowym.
Szczególne miejsce w tej edycji zajęły filmy młodych twórców w ramach kategorii „Młodzi kręcą” – film krótkometrażowy nakręcony przez gimnazjalistów pt. „ECO ODYSEJA”.
Do dobrych zwyczajów Festiwalu należy powszechne oglądanie filmów konkursowych przez dzieci i młodzież ze szkół podstawowych i gimnazjów w sali widowiskowej Nowogardzkiego Domu Kultury. W ciągu 4 dni projekcji filmy obejrzało kilkusetosobowe grono młodych widzów wraz ze swymi nauczycielami.
Tydzień EKOFILMU był również czasem, kiedy pracownicy Nadleśnictwa Nowogard w ramach imprez towarzyszących przeprowadzili X jubileuszowy konkurs „Mistrzowie Wiedzy Leśnej”. W trakcie zmagań i rywalizacji uczestnicy ze szkół podstawowych mieli możliwość wykazać się zarówno znajomością roślin i owadów leśnych, celnością w strzelaniu z wiatrówki do balonów, w których znajdowały się pytania konkursowe, jak również umiejętnością rozpoznawania gatunków drzew po korze i przekroju drewna. Sponsorami atrakcyjnych nagród byli: WFOŚiGW w Szczecinie, Urząd Miasta i Gminy w Nowogardzie oraz Nadleśnictwo Nowogard.
Kolejny EKOFILM za dwa lata – już teraz Dyrektor Festiwalu Pani Mirosława Przybyłek oraz Burmistrz Nowogardu Pan Kazimierz Ziemba wszystkich chętnych serdecznie zapraszają do wzięcia w nim udziału.

Zdjęcia z tegorocznego EKOFILM-u oraz konkursu “Mistrzowie Wiedzy Leśnej” są do obejrzenia w borodziejowej Fotogalerii

Dzień Ziemi w Polsce – po raz dwudziesty!

W tym roku w naszym kraju święto to poświęcone naszej planecie i trosce o nią było obchodzone pod hasłem różnorodności biologicznej i jej ochrony zarówno w skali globu, jak i naszej ojczyzny.

Warto wiedzieć, że idea Dnia Ziemi związana jest z momentem równonocy wiosennej na półkuli północnej, a obchody tego szczególnego święta mają uzmysłowić wszystkim ludziom, niezależne od nacji, że Ziemia jest naszym wspólnym dobrem, o które warto i należy dbać. Pierwszy raz Dzień Ziemi został ogłoszony już 40 lat temu przez burmistrza San Francisco Josepha Galioto. Jego inicjatywę poparł Sekretarz Generalny ONZ U’Thant, który wyznaczył równonoc wiosenną (21 marca) jako datę, w którym Narody Zjednoczone obchodzą Dzień Ziemi. Moment ten jest sygnalizowany biciem Dzwonu Pokoju w siedzibie ONZ w Nowym Jorku.

W Polsce początkowo marcowe obchody tego święta (od 1990 r.), z racji „kaprysów pogody”, przeniesione zostały na dzień 22 kwietnia.

Główne uroczystości związane z Dniem Ziemi od wielu już lat odbywają się na Polu Mokotowskim i mają charakter rodzinnego wiosennego spaceru, połączonego ze zdobywaniem wiedzy o środowisku przyrodniczym. Dlaczego warto w tym święcie uczestniczyć?

W tym roku organizatorzy zadbali o to, żeby wszyscy bez względu na swój wiek poznali unikalne elementy naszej przyrody, które są chlubą Polski nie tylko w skali Europy, ale i świata. Różnorodność krajobrazów starych Puszczy m.in. Białowieskiej, Augustowskiej, Knyszyńskiej, Rominckiej, ostępy leśne będące ostoją rzadkich gatunków roślin i zwierząt to bogactwo bezcenne. Najmłodsi z zapałem odgadywali odciśnięte w piasku tropy zwierząt, kręcili kołem loterii o lesie czy też poznawali sekrety życia chrząszczy, których wielkość pozwala wyłącznie na zetknięcie „oko w oko” z pomocą mikroskopu…

“Poznajmy Las” nr 3/2010 r. Dzień Ziemi 2010

W poszukiwaniu szczęścia i miejsca w życiu

Sygnaliści TL w GarbatceW obecnych czasach humanizm i wnikliwe spojrzenie na rzeczywistość wraz z odrobiną refleksji, stają się swego rodzaju komfortem. Tak naprawdę danym tylko nielicznym, którzy obok własnych spraw widzą piękno otaczającej przyrody, które warto zatrzymać w postaci dzieł sztuki: malarstwa, rzeźby czy fotografii. To wyraz prawdziwego patriotyzmu na miarę XXI wieku, a jeśli w ten nurt wrażliwości i umiejętności patrzenia dotyczy to młodego pokolenia Polaków, jest to szczególnie cenne.
Miejscem, gdzie właśnie tak dzieje się od szeregu lat jest Garbatka, o której wspominał już w swych Kronikach Jan Długosz. Należała ona do rodziny Kochanowskich. Jak podają źródła historyczne w 1787 r. liczyła ona 359 mieszkańców, a w 1905 r. już 831. W 1929 r. powołano tu Stowarzyszenie Przyjaciół Garbatki, a w 1935 r. przewieziono z niej ziemię na Kopiec J. Piłsudskiego w Krakowie. W październiku 1948 r. w Garbatce powstała Średnia Szkoła Zawodowa o profilu drzewnym.

Garbatka-Letnisko położona jest na skraju Puszczy Kozienickiej, będącej jednym z najatrakcyjniejszych turystycznie obszarów regionu radomskiego. Specyficzny mikroklimat, związany w znacznej mierze z piaszczystymi wydmami porośniętymi lasem sosnowym, sprawił, że tradycje wypoczynkowo-uzdrowiskowe Garbatki sięgają końca XIX wieku. Właściwości lecznicze i profilaktyczne tej miejscowości znalazły swój w maksymie często powtarzanej: „Chcesz mieć bracie zdrowe dziatki, więc przyjeżdżaj do Garbatki”…

“Trybuna Leśnika” nr 5/2010 r.

PDF

Kondycja drzew a stan środowiska

Prof. Andreas RoloffPod koniec XX wieku stopień degradacji środowiska przyrodniczego i kumulacja zanieczyszczeń spowodowały, że znaczne obszary Europy zostały objęte stanem klęski ekologicznej.
Szczególnie dotkliwie imisje przemysłowe odczuły kompleksy leśne. Celem przeciwdziałania tym negatywnym zjawiskom, rozprzestrzeniającym się zwłaszcza w regionach przemysłowych stała się ocena i inwentaryzacja stanu zdrowotnego i stopnia uszkodzenia drzewostanów.
W Polsce od końca lat 80. XX wieku do takich ocen stosuje się metodę bioindykacyjną, opartą na stopniu ubytku aparatu asymilacyjnego, zgodnie z przyjętymi kryteriami. Jednakże znaczna zmienność stanu ulistnienia może sprawiać poważne kłopoty w interpretacji wskaźników, dlatego też w miarę upływu czasu zaczęto stosować również dodatkowe cechy diagnostyczne. Aktualnie najczęściej stosuje się obok metody defoliacji kryteria oceny zdrowotności drzewostanów w oparciu o metodę witalności opracowaną przez prof. Andreasa Roloffa

“Trybuna Leśnika” nr 5/2010 r.

PDF

Genetyka w leśnictwie przyszłości

sosna Nowoczesne leśnictwo oparte jest o doświadczenia hodowlane oraz selekcję gatunków drzew leśnych, jednak coraz większego znaczenia nabiera stopień szczegółowości badań i możliwość analiz porównawczych.
Selekcja gatunków drzew leśnych jest bezpośrednio związana z głównymi celami hodowli lasu, która w ostatnich dziesięcioleciach podporządkowana była głównie celowi produkcji. Doskonalenie cech gatunków drzew leśnych opiera się przede wszystkim na programach, które uwzględniają potrzeby ekologiczne i ekonomiczne hodowców oraz producentów materiału do zalesień. Bardzo istotną cechą, często decydującą o sukcesie hodowlanym, jest zróżnicowanie genetyczne.

W ostatnich dziesięcioleciach odnotowano zmienność preferowanych cech danego gatunku drzewa, często zależną od mody i popytu. Początkowo programy hodowlane nastawione były głównie na kształtowanie samej formy drzewa – mała zbieżność strzały, długość i kształt korony. Kolejnym trendem w selekcji drzew leśnych były cechy odporności na choroby i szkodniki owadzie czy czynniki szkodotwórcze, np. przymrozki i wiatry.

W ostatnich latach cechą zdecydowanie w tej dziedzinie wiodącą jest jakość surowca – ze szczególnym uwzględnieniem gęstości drewna, morfologii włókien oraz wysokiej zawartości celulozy. Aktualnie do powyższych kryteriów dołączana jest również zdolność adaptacji do globalnych zmian klimatu.

“Trybuna Leśnika” nr 5/2010 r.

PDF

Pożary w lasach – wciąż gorący temat

pozarPożar jako jeden z żywiołów jest źródłem strat w ekosystemach leśnych, których dalekosiężne skutki zarówno natura, jak i człowiek muszą likwidować przez wiele lat.
W 2009 r. w Polsce odnotowano 7986 pożarów lasów. Dlatego też szczególnie ważne są informacje i system ich przekazywania tzn. lokalizacja, wielkość powierzchni objętej pożarem, a także zaangażowanie wszystkich służb, od których tempa działań zależy opanowanie sytuacji.
Szczególną rolę w tym zakresie pełni Krajowy System Informacji o Pożarach Lasów, w którym gromadzone są dane dotyczące pożarów w skali całego kraju, zarówno na terenach leśnych, jak i gruntach rolnych oraz niezagospodarowanych. Według danych KSIOPL w 2009 r. ogółem odnotowano w Polsce 7986 pożarów lasów, 3231 pożarów upraw rolnych i 18512 pożarów nieużytków.
Geneza powstania KSIOPL związana jest bezpośrednio z wymogami rezolucji konferencji ministerialnych poświęconych ochronie lasów w Europie, które odbyły się w 1990 r. w Strasburgu i w 1993 r. w Helsinkach. Jednocześnie potrzeba powstania takiego systemu wynikała ze zobowiązań związanych z ochroną przeciwpożarową lasów i wstąpieniem Polski do grona krajów Wspólnoty Europejskiej w 2004 r.

“Trybuna Leśnika” nr 4/2010 r.

PDF

Początki życia

kolcok

Początek wiosny kojarzy się wszystkim przede wszystkim z pękaniem pąków liściowych drzew, pyleniem leszczyny oraz zakwitaniem przebiśniegów i krokusów. Często nie zdajemy sobie sprawy, że jest to także okres, kiedy wśród zwierząt przychodzą na świat młode osobniki. Warto wiedzieć, że nawet w zimie niektóre gatunki naszej fauny stają się szczęśliwymi rodzicami.

Przyjrzyjmy się niektórym z ich przedstawicieli…

“Poznajmy Las” nr 2/2010 r.

PDF

CZEŚĆ ICH PAMIĘCI!

zaloba-narodowa

Wisława Szymborska – Pogrzeb

Czaszkę z gliny wyjęli,
położyli w marmury,
luli luli ordery
na poduszkach z purpury.
Czaszkę z gliny wyjęli.

Odczytali z karteczki
a) był to chłop serdeczny,
b) zagrajcie, orkiestry,
c) szkoda, że nie wieczny.
Odczytali z karteczki.

A ty oceń, narodzie,
a ty szanuj tę zdobycz,
że kto raz się urodzi,
może zyskać dwa groby.
A ty oceń, narodzie.

Nie zabrakło parady
dla tysiąca puzonów
i policji dla tłumów,
i huśtania dla dzwonów.
Nie zabrakło parady.

Mieli oczy umkliwe
od ziemi ku niebiosom,
czy już lecą gołębie
i bomby w dziobkach niosą.
Mieli oczy umkliwe.

Między nimi i ludem
miały być tylko drzewa,
to tylko, co się w liściach
przemilczy i prześpiewa.
Między nimi i ludem.

A tu mosty zwodzone,
a tu wąwóz z kamienia,
z dnem gładzonym pod czołgi,
z echem do zadudnienia.
A tu mosty zwodzone.

Jeszcze pełen krwi swojej
lud odchodzi z nadzieją,
jeszcze nie wie, że z grozy
sznury dzwonów siwieją.

Jeszcze pełen krwi swojej.

Znaczenie odnowień dębowych w drzewostanach sosnowych

Drzewostan dębowy W ramach ekologizacji i zrównoważonego rozwoju gospodarki leśnej naszego kraju, aktualnie wyjątkowo istotne są różne formy przebudowy jednolitych drzewostanów. Wykorzystanie w tym procesie naturalnych odnowień gatunków drzew liściastych, wzbogacających siedlisko ma istotne znaczenie zarówno ze względów przyrodniczych, jak i ekonomicznych.

Forum wymiany poglądów dotyczących tej tematyki stało się kolejne, cykliczne seminarium naukowe nt. “Wzrost, rozwój i gospodarcze wykorzystanie dębu szypułkowego w drzewostanach sosnowych”, które odbyło się 4 lutego br. w Instytucie Badawczym Leśnictwa w Sękocinie Starym. Referat wprowadzający przedstawił dr inż. Rafał Paluch, kierownik Europejskiego Centrum Lasów Naturalnych w Białowieży.

Dane urządzeniowe wskazują, że ogólna powierzchnia drzewostanów sosnowych z różnymi typami dolnych warstw dębu na obszarze w/w krain przyrodniczo-leśnych wynosi kilkanaście tysięcy hektarów. Istotnym jest fakt, że rozpiętość wieku podokapowego odnowienia dębu sięga nawet 50 lat. Należy podkreślić tu szczególne znaczenie zoochorii w rozsiewaniu żołędzi, w którym największe znaczenie mają sójki. Młode dęby pochodziły głównie z odnowienia naturalnego albo mieszanego (sztucznego z domieszką naturalnego). Według danych GUS w latach 60-ych ub. stulecia ogólna powierzchnia wprowadzonych podszytów w Lasach Państwowych była największa i wyniosła ok. 60 tys. ha. W latach 70. podszyty wprowadzono na powierzchni ok. 45 tys. ha, a w latach 1995-2005 odnotowano znaczny spadek do ok. 20 tys. ha. Wprowadzane przez leśników do drzewostanów sosnowych dęby, jako podszyty i podsadzenia produkcyjne, często przekształciły się samoczynnie w warstwę podrostu i drugiego piętra…

“Trybuna Leśnika” nr 3/2010 r.

PDF