Leśnictwo wielofunkcyjne współczesną formą ochrony przyrody

Pod tym hasłem w dniach 5-7 września 2013 roku, w Wałczu, odbył się 113. Zjazd Polskiego Towarzystwa Leśnego. Gospodarzem corocznego spotkania delegatów oddziałów PTL była Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Pile.

Ponad dwustu leśników i naukowców obradowało w Ośrodku Przygotowań Olimpijskich Bukowina. Pierwszego dnia zjazdu odbyła się sesja naukowa, podczas której wygłoszono 11 referatów dotyczących współistnienia gospodarki leśnej i ochrony przyrody w Polsce. Obrady otworzył Jan Szramka, zastępca dyrektora generalnego Lasów Państwowych, który podkreślił ważną rolę kompetentnych leśników w ochronie przyrody.

Sesję otworzył prof. dr hab. Andrzej Grzywacz, przewodniczący PTL inaugurującym referatem pt. „Zrównoważone użytkowanie zasobów różnorodności biologicznej współczesną formą ochrony przyrody w lasach”. Profesor podkreślił, że około 60 proc. gatunków fauny, flory i grzybów, żyjących w Polsce (zarejestrowano ich w sumie około 36 tysięcy) to gatunki leśne. – Lasy są ostoją przyrody, matecznikiem bioróżnorodności – stwierdził Profesor. – I potrzebna jest nowelizacja ustawy o ochronie przyrody, uznająca leśnictwo wielofunkcyjne jako wielkoobszarową ochronę przyrody. Przewodniczący PTL podkreślił również fakt, że współczesne leśnictwo wielofunkcyjne jest formą ochrony przyrody zasobów leśnych. Na zakończenie dodał, iż w najbliższym czasie leśnicy powinni dążyć do rozpoczęcia prac legislacyjnych nad nową ustawą „Prawo leśne” oraz do nowelizacji ustawy o ochronie przyrody.

O miejscu ochrony przyrody, celach i założeniach opracowywanego Narodowego Programu Leśnego (NPL) mówił dr hab. Janusz Czerepko, kierownik Zakładu Ekologii Lasu IBL. Programy takie są podstawowym narzędziem realizacji strategii sektora leśno-drzewnego w krajach europejskich. Dotychczas takie opracowania mają m.in. Austria, Czechy, Francja, Finlandia, Niemcy, Słowacja i Szwajcaria. Celem NPL jest stworzenie wizji leśnictwa w Polsce w dwóch perspektywach czasowych: do 2030 r. i do 2080 r. Projekt rozpoczął się rok temu i jest finansowany przez Dyrekcję Generalną Lasów Państwowych, a jego koordynatorem jest prof. dr hab. Kazimierz Rykowski. Konferencja w ramach panelu „Ochrona – Lasy i gospodarka leśna jako narzędzie kształtowania środowiska naturalnego i ochrony przyrody” planowana jest w maju 2014 r.

Wkład Lasów Państwowych w ochronę zasobów przyrody zreferowała Jolanta Błasiak, naczelnik Wydziału Ochrony Przyrody DGLP. Prelegentka wymieniła działania LP, które przyczyniły się do ochrony przyrody w Polsce, m.in.: powszechna inwentaryzacja gatunków roślin, zwierząt i siedlisk przyrodniczych, retencjonowanie wody w lasach, rekultywacja terenów popoligonowych, programy służące zachowaniu różnorodności biologicznej i odtwarzaniu zagrożonych gatunków flory i fauny.

Nawiązując do powszechnej inwentaryzacji gatunków roślin, zwierząt i siedlisk przyrodniczych z 2007 roku przypomniała, że na 7,5 mln ha gruntów zinwentaryzowano 49 gatunków zwierząt, 23 gatunki roślin i 86 siedlisk. Wyniki inwentaryzacji przyrodniczej na terenach leśnych stały się przyczynkiem do tworzenia nowych obszarów sieci Natura 2000.

Więcej: “Trybuna Leśnika” nr 10/2013

Polskie Towarzystwo Leśne, które istnieje 128 lat i ma aktualnie ponad 4,5 tys. członków. Zrzeszeni są oni w 19 oddziałach, wśród których najliczniejszymi są: nadnotecki (485 osób), w Katowicach (444 osoby), w Lublinie (390 osób), w Toruniu (358 osób) i w Krośnie (331 osób). Warto podkreślić, że w bieżącym roku nastąpiło połączenie dwóch oddziałów PTL i powstał Oddział Świętokrzysko-Radomski. Jednocześnie wśród członków PTL 505 osób to kobiety (11,3%), a 203 osoby to uczniowie i studenci (4,6%).
Nie przypadkiem na miejsce corocznego swego zjazdu wybrano Polańczyk i Zalew Soliński. Zjazd ten miał szczególną rangę gdyż jak co cztery lata miał charakter sprawozdawczo-wyborczy. Przewodniczącą 110 Zjazdu Delegatów PTL była Anna Bondar-Zabiciel. Pełni ona funkcję Przewodniczącej Oddziału PTL w Krośnie.
W dniach 15-17 września 2010 r. zebrało się tu 250 uczestników Zjazdu, którzy w pierwszym dniu wysłuchali referatów w ramach sesji naukowej Pt. „Lasy Bieszczadów – wczoraj, dziś i jutro”. Wiodące referaty tej sesji wygłosili prof. Krystyna Przybylska i dr Stanisław Zięba z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie, prof. Zbigniew Głowaciński z PAN oraz dr Tomasz Winnicki z Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Natomiast prognozy rozwoju leśnictwa w Bieszczadach były przedmiotem wystąpienia dyrektora RDLP w Krośnie Edwarda Balwierczaka.
W interesujący sposób problematykę ochrony przyrody oraz łowiectwa i historii bieszczadzkiego leśnictwa przedstawili: zastępca dyrektora RDLP w Krośnie Marek Marecki i dyrektor Bieszczadzkiego PN Wojomir Wojciechowski wraz z dr. Stanisławem Kucharzykiem. Jednocześnie wiele uwagi poświęcono kulturotwórczej roli lasu i leśnictwa w tym regionie, czego wyrazem były prezentacje dr. Edwarda Marszałka z RDLP w Krośnie i Marii Marciniak z Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku. Końcowym akcentem sesji referatowej było wystąpienie Przewodniczącego ZG PTL prof. Andrzeja Grzywacza, który podkreślił rolę i znaczenie „Sylwana” – istniejącego od 190 lat najstarszego polskiego czasopisma leśnego. O randze tego cennego periodyku świadczy fakt wpisania go w bieżącym roku na prestiżową Listę filadelfijską, na której znajdują się czasopisma o wyjątkowej wartości naukowej.

“Trybuna Leśnika” nr 10/2010

Dyrektor Lasów Miejskich w Warszawie Karol Podgórski

W kompleksowej Polityce Leśnej Państwa istnieje zapis określający społeczne funkcje lasu wśród których istotnym kierunkiem jest edukacja leśna, jako forma kształtowania właściwych postaw wobec przyrody. Jednocześnie w dokumencie tym podkreśla się szczególnie funkcje rekreacyjne i zdrowotne lasów, które są swoistym spełnieniem oczekiwań lokalnej społeczności. Mimo, że w tym przypadku nie definiuje się tych leśnych przestrzeni jako lasy miejskie, to z racji swej roli definicja taka w pełni do nich pasuje.

Lasy miejskie w ostatnich latach stały się istotnym problemem, o którym dyskutuje się nie tylko na seminariach naukowych, ale również na Kongresie Leśnym, gdzie w 2009 r. w Buenos Aires zainteresowanie tą tematyką było tak duże, że nie wszyscy zainteresowani mogli uczestniczyć w obradach tej sesji.

Warto podkreślić, że zróżnicowana powierzchnia leśna miast determinuje ich zagospodarowanie i wykorzystanie. Warszawa jako pond 2,7-milionowa aglomeracja jest trzecią stolicą w Europie (po Berlinie i Sztokholmie) pod względem powierzchniowego udziału lasów. Udział 15% powierzchni leśnej nadaje specyficzny charakter oraz zróżnicowany status ochronny tym powierzchniom. Dostrzeżenie szczególnej roli lasów w miastach miało miejsce już ponad 90 lat temu, kiedy to Zygmunt Plater wysunął postulaty względem leśnictwa: „opieki i ścisłej opieki rządowej nad lasami miejskimi”.

Z racji prowadzenia aktualnie prac nad nowelizacją Ustawy o lasach Polskie Towarzystwo Leśne Oddział w Warszawie wraz z Dyrekcją Lasów Miejskich Warszawy zorganizowały sesję naukową poświęconą “Problemom lasów miejskich”. Odbyła się ona 22 czerwca br., a wiodącymi jej tematami były:

* rola lasów miejskich w polityce leśnej państwa,

* prowadzenie gospodarki leśnej w lasach miejskich,

* problematyka ewidencji gruntów leśnych na obszarze m.st. Warszawy,

* przeciwdziałanie problemom związanym z obecnością zwierzyny dziko żyjącej w mieście.

“Trybuna Leśnika” nr 7-8/2010

Już od dwudziestu lat dzień 5 czerwca w Polsce jest obchodzony jako Światowy Dzień Ochrony Środowiska. Zwykle święto to poświęcone jest popularyzacji idei mówiącej, że człowiek jest tylko jednym z elementów biosfery, stąd też powinien się w pełni integrować z pozostałymi mieszkańcami naszej planety.

Światowy Dzień Ochrony Środowiska został ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ na Konferencji Sztokholmskiej w 1972 r. i obchodzony jest w ponad 100 krajach świata. Głównym jego celem było uzmysłowienie społeczeństwom konieczności pogodzenia rozwoju cywilizacji z przestrzeganiem praw środowiska przyrodniczego. Przełom lat 60. i 70. ub. stulecia związany był z dynamicznym rozwojem przemysłu, a tym samym z postępującym procesem degradacji środowiska.

Wówczas szczególną uwagę zwrócono na to, że zanieczyszczenia mają charakter transgraniczny i są problemem, który należy rozwiązać na drodze współpracy międzynarodowej. 26 maja 1969 r. Sekretarz Generalny ONZ U`Thant ogłosił raport, w którym podkreślił, że człowiek nie posiada świadomości, jak bardzo jego celowe i przypadkowe działania mają wpływ na pogarszanie się stanu przyrody. Jednocześnie nie zdaje sobie sprawy z tego, że w ten sposób zagraża również sobie, jako integralnej części przyrody.

Obchody tego Dnia w kolejnych latach miały charakter wskazujący w skali świata na procesy decydujące o zmianach na naszej planecie, jednak w poszczególnych regionach zwracały uwagę na specyfikę problemów danego kraju (…)

O aktualnym zaangażowaniu jednostek organizacyjnych Lasów Państwowych w edukację ekologiczną świadczą bieżące dane, przedstawione w ramach II Zimowej Szkoły leśnej w marcu br. przez prof. dr. hab. Andrzeja Grzywacza…

“Trybuna Leśnika” nr 6/2010 r.