Tereny leśne w Europejskiej Sieci Obszarów Natura 2000 stanowią w Polsce 33%. W PGL Lasy Państwowe obszary te zajmują 38%, natomiast w lasach prywatnych 20%. Ustanowienie obszarów Natura 2000 oparte jest na dwóch dyrektywach: Dyrektywie Ptasiej i Siedliskowej (Habitatowej).
Zgodnie z artykułem 1. Dyrektywy Siedliskowej siedliska przyrodnicze to obszary lądowe lub wodne wyodrębnione w oparciu o cechy geograficzne, abiotyczne i biotyczne, zarówno całkowicie naturalne, jak i półnaturalne. Ogółem w sieci Natura 2000 w Polsce występuje 16 typów siedlisk leśnych, z czego cztery mają znaczenie priorytetowe.
Jednym z najważniejszych zadań stojących przed polskim leśnictwem, gwarantujących współistnienie zróżnicowanych metod gospodarki leśnej i obszarów Natura 2000, jest określenie optymalnych zasad hodowlanych zachowujących właściwy stan ochrony siedlisk i gatunków roślin. Stanowi to cel realizowanego w latach 2010-2013 programu badawczego „Ramowe zasady prowadzenia gospodarki leśnej na obszarach Natura 2000”. W jego realizacji uczestniczy interdyscyplinarny zespół naukowców z Instytutu Badawczego Leśnictwa. Koordynatorem jego jest dr hab. Janusz Czerepko, kierownik Zakładu Ekologii Lasu IBL.
Siedliskami, w których prowadzono szczegółowe badania, należą do najczęstszych typów zbiorowisk leśnych w sieci Natura 2000 występujących na terenie Polski. Są to:
- 9110 kwaśne buczyny,
- 9130 żyzne buczyny,
- 9160 grąd subatlantycki,
- 9170 grąd środkowo-europejski i subkontynentalny,
- 9190 kwaśne dąbrowy,
- 91D0 bory i lasy bagienne,
- 91E0 łęgi wierzbowe, topolowe, olszowo-jesionowe,
- 91I0 ciepłolubne dąbrowy,
- 91T0 śródlądowy bór chrobotkowy,
- 9410 górskie bory świerkowe
Jednocześnie przedmiotem analiz były dwa gatunki roślin występujące w siedliskach leśnych: sasanka otwarta (Pulsatilla patens) i obuwik pospolity (Cypripedium calceolus). Wybór tych gatunków roślin do badań terenowych podyktowany był zarówno ich częstością występowania lasach, jak i priorytetowym znaczeniem dla Unii Europejskiej, wynikającym z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej.
Więcej: “Trybuna Leśnika” nr 1/2013 