Jednym z najciekawszych egzemplarzy buka jest rosnący w Nadleśnictwie Nowogard, który w „Konkursie na najgrubsze drzewo w Lasach Państwowych u progu XXI wieku” uzyskał miano najgrubszego okazu tego gatunku w Polsce. Jest to drzewo w wieku 150 lat, o pierśnicy wynoszącej 750 cm i wysokości 33 m.

Buk i jego liście w wierzeniach pierwotnych unicestwiały uroki oraz złe czarodziejskie moce. Może dlatego stał się opiekuńczym drzewem naszych przodków i praprzodków, gdyż pod jego konarami budowali swoje siedziby już przed trzem tysiącami lat ludzie epoki brązu.
Ten fragment pióra Stanisława Szwarc-Bronikowskiego, znanego podróżnika i filmowca, pochodzący z książki „Świadkowie naszych dziejów” jednoznacznie świadczy o tym, że historia tego gatunku jest wyjątkowo bogata.
Według książki „Drzewa wokół nas, czyli tajemnice które warto poznać…” Małgorzaty Falenckiej-Jabłońskiej: „Cyceron – rzymski mówca i polityk (106-40 r. p.n.e.) wspominał buk w jednej ze swych mów oskarżycielskich domagając się poszanowania lasów, gdyż niszczenie tych drzew przynosiło znaczne szkody”.
Najstarsze wzmianki o tym gatunku można znaleźć w mitach greckich. Buki rosły na Olimpie, a w nich gnieździły się mądre sowy.
W XVI wieku podobno kanonik z katedry w Ferrarze szlifując drewno buka wydobył z niego tak niespotykane dźwięki, że powstał wówczas przypadkowo instrument nazwany fagotem – od łacińskiej nazwy Fagus.
W dawnych czasach popiół z drewna bukowego był wykorzystywany jako środek kosmetyczny. W XVII wieku fajce bukowej żadna nie potrafiła dorównać i „przesycić tytoniu duchem swojego drewna”.
W naszym kraju buk występował obficie, jednak do XVII wieku bardziej popierano karczowanie lasów niż ich ochronę, a historyczne dokumenty wskazują, że buk był wykorzystywany głownie jako materiał opałowy i budulcowy.
Buk zwyczajny (Fagus silvatica) dorasta do 40 metrów wysokości, jest gatunkiem cieniolubnym i bardzo ekspansywnym. To drzewo wolno rosnące zwłaszcza w młodości. Dopiero po 120 latach osiąga 30 m wysokości, a może żyć do 300 lat. Najbardziej okazały buk rośnie w Sierakowie w rezerwacie „Buki nad Jeziorem Lutomskim” i ma około 330 lat i pierśnicę 218 cm. Warto wiedzieć, że jeden stuletni buk wytwarza 800 tysięcy liści o łącznej powierzchni 1600 metrów kwadratowych! W całym okresie swojego rozwoju pobrał on z powietrza 12,5 mln metrów sześciennych CO2. W tej produkcji może go zastąpić 1700 młodych buków, każdy o średnicy korony ok. 2 metrów (wg Stefana Myczkowskiego „Człowiek, przyroda, cywilizacja”)…

Więcej: “Poznajmy Las” nr 5/2010